Belgische Herder Club Nederland - Logo

Update maagkanker onderzoek.

Update maagkanker onderzoek.

De afgelopen jaren is hard gewerkt om helder te krijgen wat zoal een rol speelt bij het ontwikkelen van maagkanker bij de Belgische herders. In verband met een aantal komende publicaties is het niet mogelijk alles zwart of wit te zetten. Hieronder proberen we toch een goed inzicht te geven in wat er gedaan is en waar aan gewerkt wordt.

Maagkanker is helaas een groot probleem en potentiele bedreiging voor het ras. Wat de inventarisaties laten zien is dat, ondanks de huidige selectie, de frequentie niet daalt. Eerder stijgt. Doordat het op late leeftijd optreedt is er moeilijk op te selecteren. Bovendien is de vererving complex .

Hoe weten we dat de overerving complex is? Dit komt doordat we van alle lijders en familie de stambomen hebben uitgetekend en verbonden. Daarnaast hebben we complexe statistische analyses uitgevoerd met de stamboomgegevens van alle langhaar Belgische herders. Hieruit blijkt een duidelijke genetische component, maar er spelen meer factoren dan alleen zuiver genetische.

We zijn en blijven zeer druk met het te verzamelen van gegevens van lijders aan deze ziekte. Hierbij proberen we zo veel mogelijk de diagnose rond hebben, omdat met vermoedens geen betrouwbaar onderzoek te doen is. Toch negeren we ook de gevallen van maagkanker verdenking niet. Inmiddels is er een behoorlijke database gecreëerd. Om zo veel mogelijk eigenaren van honden met een verdenking van maagkanker te kunnen helpen worden de endoscopieën uitgevoerd bij het Veterinair Specialistisch Centrum "De Wagenrenk". Als de eigenaren via een van de twee Belgische herder verenigingen komen krijgen ze automatisch de scopie voor de helft van de prijs. Dit onderzoek is weinig belastend, de hond hoeft maar heel even te slapen, en geeft enorme inzichten in wat er in de maag speelt. Door deze enorme inzet hebben we nu DNA van 120 Belgische herders die een maagcarcinoom hadden. En dankzij de inzet van vele vrijwilligers ook DNA van ruim 160 controledieren welke ouder zijn dan 12 en geen maagklachten hebben of hebben gehad. Daarnaast is er DNA aanwezig van onder andere nestgenoten en ouderdieren en van honden die bijvoorbeeld andere aandoeningen hebben. Dit is een schatkamer aan goede kwaliteit en hoeveelheid DNA – veel meer dan bij een mondswab wordt verzameld- welke in de toekomst ook voor andere onderzoeken bij de Belgische herder gebruikt zou kunnen worden.

Om groter inzicht te krijgen in maagkanker in al zijn facetten is het afgelopen jaar een uitgebreide literatuurstudie gedaan met de publicatie van een review artikel als mooie gevolg hiervan. In deze review wordt de kennis van maagkanker bij mensen meegenomen en vergeleken. Dit levert vele inzichten in mogelijke relevante aspecten voor de hond. Als u geïnteresseerd bent in het volledige artikel, laat het ons dan weten. Wij zenden het u graag.

Relevante aspecten naast de genetische belasting van de hond worden door ons meegenomen in het onderzoek het behulp van vragenlijsten. Op deze manier hebben we goede inzichten gekregen in bijkomende factoren welke wel of niet relevant zijn voor de risico’s. En het spreekt voor zich: hoe meer we weten en krijgen hoe betrouwbaarder de conclusies worden. We zijn echter nu op het punt dat ook het artikel met klinische gegevens over de honden, factoren van invloed op het krijgen van maagkanker en overleving en de rol van verschillen op weefselniveau gepubliceerd zal worden. Zodra dit artikel  gepubliceerd is zal hiervan een samenvatting in het tijdschrift komen voor de leden. En uiteraard is deze voor wie wil inzichtelijk te maken.

Het genetische onderzoek

Waar het gaat om het onderzoek naar de genen en genetische factoren welke betrokken zijn bij maagkanker bij de Belgische herdershonden, zijn we vol op aan het werk. Er is een Genoomscan uitgevoerd op 48 dieren en 48 controles. Hierbij wordt het coderende DNA van lijders en niet lijders met elkaar vergeleken. De verschillen in deze markers zeggen iets over de betreffende regio’s. Om deze regio’s verder te bekijken zijn de markers van deze stukken genoom wederom onderzocht in twee losse, nieuwe groepen Belgische herders lijders en controles. Daarnaast zijn zogenaamde kandidaat genen in deze gebieden onderzocht op verschillen. Helaas waren in deze geselecteerde genen nog geen mutaties aan te wijzen.

Omdat er zo veel honden lijden aan maagcarcinoom zijn er inmiddels ruim genoeg monsters om de genoomscan uit te breiden met nogmaals 48 om 48 dieren. Dit verhoogd de kracht van de analyse en maakt het misschien mogelijk wel in te zoomen. Als laatste gaan we ook bij een gezond dier, een lijder en van tumor materiaal het gehele DNA, coderende en niet coderend, letter voor letter, uitschrijven en vergelijken.

Naar de toekomst toe denkend willen we echter niet alleen met genetische aspecten de gezondheid van de Belgische herder verbeteren. Op kortere termijn is wellicht ook veel winst te halen uit andere manieren van diagnosticeren, of het beter behandelbaar maken. Ook hiertoe worden op het moment al materialen verzameld zodat er grote stappen gemaakt kunnen worden op verschillende vlakken als hier de mogelijkheden toe zijn.

Dr. Paul Mandigers

Drs. Sanne Hugen

Anne-Marie Smolders